Tượng Bồ Tát Quan Âm bằng gỗ, được sơn son thếp
vàng từ thời nhà Mạc được trưng bày (ảnh: báo Công an)

Gần 200 tài liệu, hiện vật dược trưng bày, giới thiệu theo các nội dung thể hiện sự hình thành phát triển của Phật giáo nước ta từ 10 thế kỷ đầu công nguyên; thời Lý - Trần; thời Lê sơ- Mạc; thời Lê Trung Hưng- Tây Sơn và thời Nguyễn. Nội dung đầu tiên trưng bày các tài liệu, hiện vật thể hiện sự hình thành, phát triển của Phật giáo Việt Nam từ thời khởi nguyên tại trung tâm Phật giáo Luy Lâu, lan tỏa ra khu vực đồng bằng Bắc Bộ và văn hóa Phật giáo ở vùng Champa cổ đại ở miền Trung, văn hóa Óc Eo ở miền Nam. Phần trưng bày di sản văn hóa Phật giáo Lý - Trần thể hiện sự phát triển rực rỡ, được coi là quốc giáo của Việt Nam, để lại nhiều dấu ấn đậm nét trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Đặc biệt, ở giai đoạn này, ngoài các thiền phái du nhập vào Việt Nam trước đó, có một dòng thiền Việt Nam đã xuất hiện là thiền phái Trúc Lâm do vua Trần Nhân Tông sáng lập. Sự ra đời của Thiền phái Trúc Lâm mang ý nghĩa lớn về tính độc lập, tự chủ của dân tộc ta. Thời kỳ này, chùa chiền mọc lên ở khắp nơi, trong đó có nhiều ngôi chùa quốc tự như chùa Báo Thiên, chùa Dạm, chùa Phật Tích, chùa Thầy, chùa Phổ Minh, chùa Bối Khê...
Sau thời Lý -Trần, Nho giáo trở thành hệ tư tưởng chính thống và là nền tảng để xây dựng mọi thể chế chính trị, xã hội. Đạo Phật với sức sống mãnh liệt vẫn được các tầng lớp nhân dân ta tin theo. Thời Lê sơ, dấu tích mỹ thuật Phật giáo hiện tồn rất ít nhưng đến thời Mạc đã có dấu hiệu phục hưng với hàng trăm công trình chùa tháp được tu sửa, làm mới. Đến thời Lê Trung Hưng- Tây Sơn thì ngày càng có nhiều ngôi chùa được trùng tu, xây dựng mới, trong đó có nhiều kiệt tác điêu khắc. Đặc biệt, trong phần trưng bày này, Bảo tàng Lịch sử quốc gia giới thiệu tới công chúng một bảo vật quốc gia đặc biệt là chiếc trống đồng Cảnh Thịnh bằng đồng, đúc vào thời Tây Sơn 1800. Ngoài giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu phản ánh trình độ tư duy, sáng tạo, quan niệm nhân sinh, nghệ thuật thời Tây Sơn, trống đồng Cảnh Thịnh còn cho thấy sự bảo tồn, lưu giữ truyền thống đúc, sử dụng trống đồng là biểu tượng linh thiêng của người Việt cổ từ hàng ngàn năm trước đó. Phật giáo thời Nguyễn đã để lại cho dân tộc ta một khối di sản văn hóa khổng lồ với hàng ngàn ngôi chùa kéo dài từ Bắc tới Nam được trùng tu, hàng loạt bộ kinh phật được in khắc; nhiều bộ tranh thờ Phật giáo bằng nhiều chất liệu...
Trưng bày chuyên đề "Văn hóa Phật giáo Việt Nam" diễn ra tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia (25 Tông Đản, Hà Nội đến hết tháng 8/2013 để đông đảo công chúng trong và ngoài nước cùng thưởng thức./.