Du lịch xanh Lào Cai: Từ di sản văn hoá, tài nguyên thiên nhiên phong phú đến sinh kế cộng đồng
Tích hợp tài nguyên du lịch, xây dựng chuỗi du lịch sinh thái liên hoàn
Việc hợp nhất Lào Cai và Yên Bái là một bước ngoặt quan trọng, tạo ra nhiều tiềm năng và dư địa mới cho phát triển du lịch vùng, tạo điều kiện thuận lợi hơn để quy hoạch, kết nối và phát triển chuỗi sản phẩm du lịch liên vùng một cách đồng bộ và chuyên nghiệp. Trước đây, mỗi tỉnh đều có thế mạnh riêng, Lào Cai nổi bật với Sa Pa - trung tâm du lịch quốc tế, nơi quy tụ hệ thống khu nghỉ dưỡng cao cấp cùng khí hậu ôn hòa quanh năm; trong khi đó, Yên Bái lại ghi dấu ấn với vẻ đẹp nguyên sơ và bản sắc văn hóa độc đáo tại các điểm đến như Mù Cang Chải, Suối Giàng, hồ Thác Bà. Sự hợp nhất giữa hai địa phương không chỉ mang ý nghĩa về mặt hành chính, mà còn mở ra cơ hội lớn để hình thành một “vành đai du lịch liên kết” giàu tiềm năng. Nếu được quy hoạch bài bản và khai thác hiệu quả, vành đai này sẽ trở thành đòn bẩy chiến lược, tạo bước đột phá cho toàn vùng trong phát triển du lịch giai đoạn 2025 - 2030.
Hiện nay, tỉnh đang xây dựng kế hoạch tích hợp tài nguyên du lịch giữa các địa phương có thế mạnh tương đồng như Sa Pa, Bắc Hà (Lào Cai) với Mù Cang Chải, Trạm Tấu (Yên Bái), nhằm hình thành các tuyến du lịch liên kết vùng có chiều sâu. Đây đều là những điểm đến tiêu biểu, vừa giàu bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số, vừa sở hữu cảnh quan núi rừng đặc sắc, phù hợp để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, trekking, trải nghiệm văn hóa bản địa. Bên cạnh đó xây dựng chuỗi sản phẩm du lịch theo mô hình “liên hoàn - không biên giới”, liên kết tuyến - điểm - sản phẩm chú trọng giữ gìn và phát triển du lịch xanh, du lịch cộng đồng, lấy người dân bản địa làm trung tâm với điểm nhấn xây dựng cụm du lịch chất lượng cao như “Sa Pa - Bắc Hà - Nghĩa Lộ - Mù Cang Chải - Suối Giàng; tuyến Sa Pa - Bắc Hà - Si Ma Cai nối tiếp Mù Cang Chải - Trạm Tấu - Nghĩa Lộ, tạo thành hành trình khám phá Tây Bắc trọn vẹn, thuận tiện về giao thông và dịch vụ. Song song đó, sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương để rà soát, quy hoạch lại các điểm du lịch, đầu tư hạ tầng kết nối, đồng thời hỗ trợ các cộng đồng dân cư phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng, đảm bảo du khách có trải nghiệm liên tục, không rời rạc. Ngoài ra, công tác xúc tiến quảng bá chung dưới thương hiệu du lịch vùng sau sáp nhập sẽ được đẩy mạnh để thu hút thị trường khách quốc tế và khách nội địa có nhu cầu khám phá, nghỉ dưỡng dài ngày. Đây là hướng đi chiến lược với kỳ vọng sẽ tạo nên sự đột phá trong khai thác hiệu quả tài nguyên du lịch của tỉnh mới.
Trên nền tảng tài nguyên thiên nhiên phong phú và đa dạng, đang từng bước xây dựng mô hình chuỗi du lịch sinh thái liên hoàn - một hành trình trải nghiệm xuyên suốt thay vì phát triển từng điểm đơn lẻ, mô hình này hướng đến việc kết nối các điểm đến như Sa Pa - Bắc Hà - Si Ma Cai với Mù Cang Chải - Trạm Tấu - suối Giàng - hồ Thác Bà, tạo thành chuỗi sản phẩm liền mạch về không gian và cảm xúc. Đây không chỉ là sản phẩm du lịch, mà còn là một cách phát triển bền vững, gắn kết cộng đồng dân cư vào hoạt động du lịch, bảo tồn môi trường sinh thái, giữ gìn văn hóa truyền thống và nâng cao thu nhập cho người dân bản địa.

Ruộng bậc thang Mù Cang Chải - Danh thắng quốc gia đặc biệt, thu hút đông đảo du khách tham quan
Cộng đồng người dân bản địa - vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch xanh
Việc hợp nhất giữa Lào Cai và Yên Bái, cộng đồng người dân bản địa giữ vai trò then chốt và không thể thay thế. Họ chính là chủ thể gắn bó mật thiết với cảnh quan thiên nhiên, văn hóa truyền thống và hệ sinh thái bản địa – những yếu tố cốt lõi tạo nên sức hấp dẫn của du lịch xanh. Người dân không chỉ là người cung cấp dịch vụ như lưu trú, ẩm thực, hướng dẫn viên bản địa, mà còn là người truyền cảm hứng, kể chuyện về lịch sử, phong tục, tập quán và cách sống hài hòa với thiên nhiên. Việc phát huy vai trò của cộng đồng giúp tăng tính bền vững cho du lịch, hạn chế những tác động tiêu cực từ bên ngoài, đồng thời đảm bảo lợi ích kinh tế được phân bổ công bằng, tạo động lực để người dân tích cực gìn giữ tài nguyên và môi trường. Trong mô hình liên kết liên vùng Lào Cai - Yên Bái, cộng đồng còn đóng vai trò là "cầu nối bản sắc", góp phần tạo nên trải nghiệm liền mạch, giàu tính bản địa cho du khách xuyên suốt hành trình khám phá vùng Tây Bắc. Phát triển du lịch xanh, du lịch có trách nhiệm với môi trường, với xã hội là một xu hướng, đồng thời là hướng phát triển của du lịch Việt Nam nói chung và du lịch Lào Cai nói riêng trong yêu cầu cũng như định hướng chiến lược phát triển.
Phát triển du lịch xanh thời gian qua đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, các sở, ban, ngành, các địa phương của cả 2 tỉnh cùng với sự đồng lòng của người dân. Thời gian tới du lịch Lào Cai sẽ phát huy tốt tiềm năng, thế mạnh, trở thành một ngành kinh tế quan trọng. Nhằm khuyến khích người dân tham gia và hưởng lợi bền vững từ hoạt động du lịch tỉnh Yên Bái và Lào Cai đã kịp thời ban hành các Nghị quyết hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn như: Nghị quyết số 81/2024/NQ-HĐND ngày 30/9/2024 của Hội đồng nhân dân tỉnh Yên Bái về ban hành Quy định chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Yên Bái giai đoạn 2024 - 2030; Nghị quyết số 06/2021/NQ-HĐND ngày 09/4/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai Quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2021 - 2025 và Nghị quyết số 12/2024/NQ-HĐND ngày 05/7/2024 của Hội đồng nhân dân tỉnh sửa đổi một số nội dung của Quy định một số chính sách hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2021 - 2025 ban hành kèm theo Nghị quyết số 06/2021/NQ-HĐND ngày 09/4/2021 của HĐND đến hết ngày 31/12/2025 và để tiếp tục hỗ trợ người dân tiếp cận các chính sách một cách thuận lợi và hiệu quả nhất Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tiếp tục tham mưu ban hành Nghị quyết chung về hỗ trợ phát triển du lịch trên địa bàn tình Lào Cai sau hợp nhất.
Bên cạnh đó, sẽ tiếp tục rà soát, điều chỉnh và ban hành các cơ chế chính sách ưu đãi và tạo thuận lợi nhất về giải phóng mặt bằng, tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi dài hạn,... để thu hút đầu tư phát triển du lịch, đặc biệt là các sản phẩm du lịch đặc thù. Rà soát, điều chỉnh các quy định hành chính theo hướng giảm thiểu các thủ tục, tạo điều kiện thông thoáng và nhanh nhất cho các nhà đầu tư có quan tâm đầu tư vào lĩnh vực du lịch tại tỉnh Lào Cai. Xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách ưu tiên và hỗ trợ cộng đồng dân cư địa phương tự đầu tư phát triển các sản phẩm du lịch ở quy mô nhỏ và trung bình theo quy hoạch và định hướng chung của tỉnh. Tăng cường đầu tư vào cơ sở vật chất cũng như đội ngũ giảng viên tại các cơ sở đào tạo du lịch, hướng tới việc áp dụng các tiêu chuẩn năng lực nghề du lịch quốc gia và khu vực, đảm bảo yêu cầu nâng cao năng lực đội ngũ lao động du lịch cho phát triển du lịch Lào Cai trong giai đoạn mới. Có cơ chế, chính sách thu hút nhân tài/nguồn nhân lực chất lượng cao là các nhà quản lý, hoạch định chiến lược, giáo viên, các nghệ nhân và lao động có trình độ tay nghề cao đến làm việc tại tỉnh và người địa phương tham gia phát triển du lịch. Lồng ghép chính sách về bình đẳng giới và công bằng xã hội trong các chính sách phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
Du lịch xanh tại Lào Cai sẽ không còn là một khái niệm trừu tượng mà được thực hiện bằng một chiến lược toàn diện, được hiện thực hóa thông qua các chính sách vĩ mô và các mô hình phát triển cụ thể. Thành công của Lào Cai sẽ thể hiện rõ qua các con số tăng trưởng ấn tượng, lợi ích kinh tế và xã hội mà du lịch mang lại cho cộng đồng.