Festival sông Hồng năm 2025 đã khép lại, nhưng để lại nhiều dấu ấn đậm nét về các sự kiện văn hóa sôi động, trong đó, nổi bật là không gian văn hóa các dân tộc Lào Cai - trở thành điểm nhấn thu hút du khách. Từ bộ áo váy màu chàm của người Pa Dí, sắc lanh của người Mông đến những đường thêu tỉ mỉ của phụ nữ Dao... không chỉ tôn vinh vẻ đẹp truyền thống mà còn mang đến hơi thở mới trong nghề xưa.
Thào A Su ở bản Sáng Nhù năm nay mới 20 tuổi - cái tuổi mà nhiều bạn trẻ cùng trang lứa đang mải mê với giấc mơ phố thị, với công nghệ hiện đại, thì Su lại chọn cho mình con đường của giá trị truyền thống, của âm thanh trầm mặc từ cây khèn truyền thống của người Mông. Ở Mù Cang Chải, người làm khèn không nhiều và người trẻ như vậy cũng chỉ có Su. Ngày ngày, Su thổi hồn vào từng thanh tre, từng mảnh gỗ để tạo nên những chiếc khèn - nhạc cụ thiêng liêng, biểu tượng văn hóa của dân tộc Mông.
Phường Sa Pa là trung tâm của Khu du lịch quốc gia Sa Pa nổi tiếng trong nước và quốc tế. Nơi đây không chỉ có khí hậu mát mẻ, thiên nhiên tươi đẹp, đô thị hiện đại, mà còn có những di tích lịch sử văn hóa quan trọng, đặc biệt là những ngôi đền có lịch sử lâu đời như đền Hàng Phố, đền Mẫu Sơn, đền Mẫu Thượng. Trong đó, đền Hàng Phố được xây dựng từ thế kỷ XIX nơi thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, là điểm đến hấp dẫn du khách.
Không chỉ là một nhạc cụ, kèn ma nhí chính là tiếng nói tâm linh, gói trọn tín ngưỡng, bản sắc và hơi thở của tộc người Xá Phó.
Khi nhắc đến cộng đồng người Hà Nhì ở các xã vùng cao huyện Bát Xát cũ, nhiều người thường nghĩ ngay tới Y Tý hay Nậm Pung. Tuy nhiên, vùng đất biên cương A Lù cũng là nơi sinh sống lâu đời của đồng bào Hà Nhì. Điều đáng nói, sau hàng trăm năm định cư tại đây, người Hà Nhì vẫn gìn giữ trọn vẹn bản sắc văn hóa dân tộc, từ nếp nhà trình tường đặc trưng đến những phong tục, tập quán và nghi lễ, tạo nên sợi dây gắn kết bền chặt trong cộng đồng.
Trên dải đất Lào Cai, hát Then không chỉ được gìn giữ mà còn được nuôi dưỡng như một mạch nguồn văn hóa bền bỉ của người Tày. Không đơn thuần là diễn xướng kết hợp đàn tính, lời ca và điệu múa, Then còn là sợi dây gắn kết cộng đồng, lưu giữ ký ức bao đời của người Tày nơi đây.
Tôi đến xã Phúc Khánh, tỉnh Lào Cai vào một ngày cuối thu… Vạt nắng cuối mùa vương nhẹ trên cỏ cây, trên những nếp nhà sàn nơi bản nhỏ Nà Khem, chúng tôi tìm gặp ông Lý Xuân Định - người luôn mang trong mình niềm tự hào và trọng trách gìn giữ, trao truyền kỹ thuật làm mặt nạ của người Dao tuyển từ 5 đời của dòng họ Lý. Ông Định cười tươi đón đợi chúng tôi bên chiếc bàn với bao sắc màu, biết bao hình vẽ về những chiếc mặt nạ linh thiêng trong đời sống tín ngưỡng của người Dao tuyển nơi đây.
Nằm xen giữa cánh rừng quế xanh ngát, thôn Nhầy và thôn Đồng Tâm (xã Châu Quế, tỉnh Lào Cai) là nơi cư trú lâu đời của đồng bào dân tộc Xá Phó (còn gọi là Phù Lá) với những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo và giàu bản sắc. Trong dòng chảy hội nhập và phát triển, được sự quan tâm của Nhà nước, chính quyền xã Châu Quế và người dân nơi đây đang nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống quý báu đó.
Bên những triền núi xanh bạt ngàn tại xã Châu Quế, có thứ âm thanh không thuộc về gió, không thuộc về tiếng suối, mà là tiếng sáo “cúc kẹ” - loại nhạc cụ kỳ lạ chỉ cất lên khi người nghệ nhân truyền hơi thở qua lỗ mũi, thay vì dùng miệng thổi như cây sáo thông thường. Âm sắc ấy vừa trầm, vừa bổng, vừa da diết như tiếng gọi của đại ngàn, mang theo hồn cốt văn hóa của người Xá Phó, lặng lẽ vượt thời gian nối tiếp từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Người Dao đỏ sở hữu những tri thức quan trọng về nam dược quý giá trao truyền qua nhiều thế hệ. Ý thức giữ gìn tri thức này luôn được các thành viên trong cộng đồng đặt lên hàng đầu bởi giá trị kinh tế dược liệu đem lại. Khai thác đi đôi với bảo tồn được người Dao đỏ coi là "sứ mệnh" của họ.
