Tầm vóc mới

Theo Nghị quyết số 202/2025/QH15, tỉnh Lào Cai sau sáp nhập có diện tích tự nhiên 13.256,92 km², dân số gần 1,8 triệu người – trở thành tỉnh đứng thứ 3 về diện tích và thứ 4 về quy mô dân số trong vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là sự cộng hưởng về bản sắc văn hóa, về địa chính trị, tiềm năng kinh tế và liên kết vùng đã giúp Lào Cai trở thành một “cực tăng trưởng” mới của cả khu vực.

Trên nền tảng đó, Lào Cai kiến nghị Trung ương điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo hướng xác lập Lào Cai là trung tâm công nghiệp chế biến sâu, logistics, du lịch và kinh tế cửa khẩu, đồng thời là điểm kết nối chiến lược giữa Việt Nam với thị trường Tây Nam Trung Quốc và ASEAN.

Khu Kinh tế cửa khẩu Lào Cai.

Giai đoạn vừa qua, kinh tế tỉnh tăng bình quân 6,92%/năm, cao hơn mức bình quân cả nước (6,3%); quy mô GRDP đạt 141,7 nghìn tỷ đồng, gấp 1,63 lần so với năm 2020; GRDP bình quân đầu người trên 85 triệu đồng, thu nhập bình quân 47 triệu đồng. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực: nông–lâm–thủy sản 16%, công nghiệp–xây dựng 37,3%, dịch vụ 39,2%.

Thương mại – dịch vụ tăng bình quân 8,17%/năm; tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ xã hội 84.500 tỷ đồng (gấp 1,88 lần năm 2020). Giá trị XNK qua địa bàn đạt 3,12 tỷ USD, đưa Lào Cai trở thành cửa ngõ thông quan nông sản lớn thứ hai với Trung Quốc; thị trường xuất khẩu đã vươn tới 90 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Du lịch bứt phá, năm 2025 đón trên 10 triệu lượt khách, doanh thu 46.455 tỷ đồng (gấp 2,4 lần năm 2020). Lợi thế Sa Pa và các điểm đến đặc sắc như Mù Cang Chải, Trạm Tấu, Nghĩa Lộ, Bắc Hà, Y Tý… đang được khai thác mạnh mẽ.

Tài chính – tín dụng vững vàng. Thu ngân sách nhà nước năm 2025 đạt 19.000 tỷ đồng (đáp ứng 52% chi ngân sách); vốn huy động ngân hàng gần 100.000 tỷ, dư nợ trên 125.000 tỷ, nợ xấu <3%; tổng vốn đầu tư toàn xã hội cả giai đoạn trên 360.000 tỷ đồng. 

Cao tốc Nội Bài - Lào Cai dự kiến nâng cấp hoàn chỉnh quy mô 4 làn xe trong năm 2026. (Ảnh minh hoạ)

Hạ tầng bứt phá với hàng loạt dự án giao thông chiến lược được triển khai. Cảng hàng không Sa Pa, tuyến đường sắt tốc độ cao Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, cầu biên giới qua sông Hồng, đường điện 500kV Lào Cai – Vĩnh Yên. Hoàn thành nâng cấp 355 km quốc lộ, 650 km đường tỉnh, 3.820 km đường liên xã & nông thôn; tỷ lệ đô thị hóa 31,5% (tăng 8,4 điểm % so với 2020) và 2.036 căn nhà ở xã hội đã hoàn thành đến hết 2025.

Cao tốc Nội Bài – Lào Cai được định hướng nâng cấp hoàn chỉnh quy mô 4 làn trong năm 2026; đồng thời phối hợp hoàn thành tuyến đường sắt tốc độ cao nêu trên để kết nối Côn Minh – Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh.

Cùng với giao thông, tỉnh tập trung trung tâm logistics theo trục sông Hồng, cửa khẩu thông minh tại Kim Thành – Bắc Sơn, Bản Vược – Bá Sái, nghiên cứu khu thương mại tự do thế hệ mới – những hạ tầng mềm tạo lực kéo thương mại–dịch vụ và kinh tế đêm.

Bốn trụ cột phát triển

Tỉnh Lào Cai xác định rõ 4 trụ cột phát triển chiến lược sau hợp nhất: Một là, công nghiệp chế biến sâu, công nghệ cao và công nghiệp phụ trợ; hai là nông nghiệp hàng hóa gắn chế biến; ba là du lịch – dịch vụ; bốn là kinh tế cửa khẩu – logistics. Song hành là các đột phá hạ tầng số, dữ liệu, trung tâm dữ liệu, hoàn thiện hệ sinh thái thương mại điện tử qua biên giới và Trung tâm Hội chợ triển lãm quốc tế tại Khu kinh tế cửa khẩu Kim Thành. Hình thành “Cửa khẩu thông minh”, “Khu kinh tế tự do biên giới”, xây dựng trung tâm logistics cấp vùng kết nối với cảng biển quốc tế.

Cửa khẩu Quốc tế Lào Cai.

Tỉnh đẩy mạnh phân cấp, phân quyền – “giao nhiệm vụ, khoán sản phẩm”, nâng cao năng lực điều hành và cải cách hành chính; đồng thời quy hoạch chuỗi đô thị TOD dọc đường sắt tốc độ cao và đô thị sân bay, kết nối mạnh với Vân Nam (Trung Quốc) để thu hút FDI, xúc tiến thương mại, du lịch.

Lào Cai không chỉ dừng lại ở hạ tầng và ngành kinh tế. Tỉnh đang chủ động kiến nghị Trung ương ban hành cơ chế đặc thù để phát huy tối đa vị thế “cực tăng trưởng”. Những đề xuất nổi bật gồm: Hình thành Khu kinh tế cửa khẩu hiện đại, với chính sách ưu đãi về thuế quan, thủ tục hải quan điện tử, logistics thông minh. Đầu tư hạ tầng số, chuyển đổi số và khoa học công nghệ, đưa Lào Cai trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của vùng. Cải thiện chất lượng giáo dục nghề nghiệp, y tế, an sinh xã hội, tạo nền tảng phát triển toàn diện và bền vững.

Trong bối cảnh cả nước triển khai Nghị quyết số 81/2023/QH15 về Quy hoạch tổng thể quốc gia, Lào Cai đang tiên phong đề xuất những điều chỉnh chiến lược và cụ thể, không chỉ cho riêng mình mà còn cho cả tiểu vùng Tây Bắc. Tỉnh mong muốn trở thành mô hình mẫu về phát triển đồng bộ – hiện đại – bền vững, từ đó lan tỏa động lực đến các tỉnh lân cận.

Việc hợp nhất Lào Cai – Yên Bái là bước đi chiến lược của Đảng, Nhà nước trong tái cấu trúc đơn vị hành chính. Sau hợp nhất, tỉnh Lào Cai như có đôi cánh mới, sải rộng trên bầu trời khát vọng. Với tầm nhìn chiến lược, tiềm lực mạnh mẽ và sức mạnh đoàn kết của hơn 1,8 triệu người dân, vùng đất này đang từng bước biến những hoài bão thành hiện thực. Con đường phía trước không chỉ là những công trình, những con số tăng trưởng, mà còn là hành trình của niềm tin, ý chí và khát vọng.

Cùng nhau bước đi, cùng nhau vun đắp để Lào Cai vươn tới những đỉnh cao mới./.