Những năm qua, xã Bắc Hà luôn xác định cấp nước sinh hoạt nông thôn là nhiệm vụ thiết yếu gắn với an sinh xã hội và phát triển kinh tế – xã hội. Chính quyền địa phương đã quan tâm đầu tư, duy tu và quản lý hệ thống công trình cấp nước, qua đó từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện điều kiện vệ sinh môi trường cho người dân vùng cao.

Cán bộ phòng Kinh tế xã Bắc Hà cùng cán bộ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Lào Cai lấy mẫu nước tại bể nước tập trung ở thôn Trung La để mang về xét nghiệm.

Theo báo cáo của Ủy ban nhân dân xã Bắc Hà, hiện toàn xã có 46 công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn, đang phục vụ 1.237 hộ dân cùng các trường học trên địa bàn. Riêng khu vực trung tâm xã không nằm trong hệ thống này, do Chi nhánh Cấp nước Bắc Hà (Công ty Cổ phần Cấp nước tỉnh Lào Cai) trực tiếp quản lý. Các công trình cấp nước chủ yếu khai thác nguồn từ khe suối, mạch đùn tự nhiên, được xử lý qua bể lọc thô trước khi dẫn về các khu dân cư.

Ngay sau khi triển khai mô hình chính quyền hai cấp, xã Bắc Hà đã chỉ đạo Phòng Kinh tế phối hợp với các ban, ngành và các thôn tiến hành rà soát, đánh giá toàn diện hiện trạng các công trình cấp nước cũng như nhu cầu sử dụng của người dân. Phần lớn các công trình được giao cho tổ, đội cấp nước tại thôn trực tiếp quản lý, vận hành – một cách làm phù hợp với điều kiện miền núi, phát huy rõ vai trò tự quản của cộng đồng và nâng cao tính bền vững của công trình.

Thực tế cho thấy, nước sạch đã làm thay đổi rõ nét đời sống sinh hoạt của người dân. Tại thôn Trung La, nhiều hộ dân không còn phải gánh nước từ khe suối xa xôi như trước. Bà Lồ Thị Dín, người dân trong thôn, phấn khởi chia sẻ: trước đây, gia đình bà phải đi lấy nước cách nhà hơn một cây số, vừa mất thời gian vừa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Từ khi có công trình cấp nước tập trung, sinh hoạt thuận tiện hơn, con cháu được sử dụng nước sạch, sức khỏe được cải thiện rõ rệt.

Bà Lồ Thị Dín, thôn Trung La, xã Bắc Hà phấn khởi khi được sử dụng nước sạch để sinh hoạt hàng ngày.

Tuy nhiên, cùng với những kết quả đạt được, công tác quản lý và vận hành hệ thống cấp nước nông thôn tại Bắc Hà vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Một số công trình được đầu tư từ lâu, nay đã xuống cấp; nhiều đoạn đường ống bị hư hỏng, rò rỉ, dẫn tới thất thoát nước lớn. Đội ngũ quản lý, vận hành chủ yếu làm việc kiêm nhiệm, chưa có cán bộ chuyên trách; kinh phí dành cho bảo trì, bảo dưỡng còn hạn chế.

Đặc biệt, phần lớn các công trình cấp nước phục vụ hộ dân là đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, nên việc thu tiền sử dụng nước gặp không ít trở ngại. Bên cạnh đó, ý thức bảo vệ công trình sau đầu tư của một bộ phận người dân chưa cao; tình trạng tự ý đấu nối, sử dụng nước lãng phí vẫn xảy ra, làm giảm hiệu quả vận hành của hệ thống.

Thôn Trung La là ví dụ điển hình. Theo ông Thào Seo Pao, Trưởng thôn Trung La, hệ thống cấp nước của thôn được xây dựng cách đây hơn 10 năm, hiện đang cung cấp nước cho 100 hộ dân của 3 thôn, trong đó riêng thôn Trung La có 46 hộ. Dù nguồn nước cơ bản vẫn bảo đảm, nhưng vào mùa khô, áp lực nước yếu do đường ống cũ, rò rỉ nhiều. Tổ quản lý chỉ có 3 người, đều làm kiêm nhiệm nên việc kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên gặp khó khăn.

Trước thực trạng đó, chính quyền xã và các cơ quan chuyên môn đã nhiều lần hỗ trợ sửa chữa, khắc phục tạm thời. Người dân mong mỏi có thêm nguồn vốn hỗ trợ để thay thế đường ống chính, đồng thời được tập huấn kỹ thuật nhằm chủ động hơn trong công tác quản lý, vận hành công trình.

Điểm đáng ghi nhận là cùng với sự vào cuộc của chính quyền, phong trào bảo vệ nguồn nước và sử dụng nước tiết kiệm đang ngày càng lan tỏa trong cộng đồng. Nhiều hộ dân đã nâng cao ý thức giữ gìn vệ sinh khu vực đầu nguồn, không xả rác, không xả thải ra suối – yếu tố then chốt để bảo đảm nguồn nước bền vững.

Thời gian tới, Ủy ban nhân dân xã Bắc Hà xác định tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa công tác cấp nước sinh hoạt, huy động các nguồn lực đầu tư, đồng thời phối hợp với các ngành chuyên môn của huyện kiểm tra, đánh giá định kỳ các công trình xuống cấp để kịp thời sửa chữa. Song song với đó là tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân trong sử dụng nước tiết kiệm, bảo vệ công trình công cộng. Những dòng nước sạch đang chảy về thôn bản Bắc Hà không chỉ giải cơn khát sinh hoạt, mà còn là minh chứng rõ nét cho nỗ lực bảo đảm an sinh, phát triển bền vững nơi vùng cao biên cương của Tổ quốc.