Bắt đầu nghề nuôi ong từ năm 2008, từ quy mô hộ gia đình phát triển thành doanh nghiệp, đến nay Công ty TNHH Phát triển ong miền núi Thanh Xuân, xã Bảo Hà đang duy trì trên 700 đàn ong, thường xuyên di chuyển tại nhiều tỉnh, thành để tìm kiếm nguồn mật. Nhờ chủ động nguồn nguyên liệu, công ty đưa ra thị trường nhiều sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao như mật ong sữa chúa, mật ong nguyên chất, mật ong chanh đào, mật ong gừng, phấn hoa, sữa ong chúa…

Hiện công ty có 7 sản phẩm, trong đó 5 sản phẩm đạt OCOP 4 sao, các sản phẩm còn lại đạt 3 sao.

Trung bình mỗi năm, doanh nghiệp cung cấp ra thị trường khoảng 30 tấn mật ong, hơn 2 tấn phấn hoa và 200 kg sữa ong chúa, thu về hàng trăm triệu đồng. Công ty cũng tạo việc làm ổn định cho hơn 30 lao động địa phương với mức thu nhập 4 - 6 triệu đồng/người/tháng.

Giám đốc công ty, ông Phạm Thanh Xuân, cho biết, doanh nghiệp luôn chủ động đáp ứng thị hiếu thị trường. Bên cạnh nâng cao chất lượng sản phẩm, công ty chú trọng đầu tư mẫu mã, bao bì đẹp, dung tích đa dạng để phù hợp làm quà biếu, giúp sản phẩm dễ tiếp cận khách hàng hơn.

Một sản phẩm mật ong nhưng phải chế biến ra nhiều loại. Cùng là mật ong nguyên chất nhưng có thể thêm chanh đào, gừng, phấn hoa hoặc sữa ong chúa. Khách hàng thích loại nào thì mình đều có để cung cấp; quan trọng là phải nắm được thị trường cần gì.

Ông Phạm Thanh Xuân - Giám đốc Công ty TNHH Phát triển ong miền núi Thanh Xuân, xã Bảo Hà

Nghề làm bánh gai, bánh rợm ở xã Bảo Hà những năm gần đây cũng phát triển mạnh, được người tiêu dùng ưa chuộng. Trước kia, người dân chủ yếu làm phục vụ gia đình, nhưng hộ bà Vũ Thị Sang đã mạnh dạn đưa sản phẩm truyền thống trở thành đặc sản địa phương.

Hơn chục năm duy trì cơ sở sản xuất, bà Sang vẫn giữ được hương vị đặc trưng nhờ quy trình chế biến cẩn trọng: lá gai phơi thật khô, ninh nhừ rồi nghiền mịn; bột bánh sử dụng hoàn toàn từ gạo nếp nương để vỏ bánh dẻo, thơm. Để chủ động nguồn nguyên liệu, gia đình bà dành toàn bộ diện tích đất nông nghiệp trồng cây gai lấy lá, bảo đảm chất lượng ổn định.

Việc duy trì phương pháp chế biến truyền thống, kết hợp với tuân thủ chặt chẽ quy định vệ sinh an toàn thực phẩm giúp thương hiệu bánh gai, bánh rợm Công Sang phát triển bền vững. Nhờ đó, sản phẩm của gia đình đạt chứng nhận OCOP 3 sao, được khách hàng trong và ngoài tỉnh tin dùng.

Bà Vũ Thị Sang cho biết: Từ khi có thương hiệu với OCOP 3 sao, sản lượng bánh của gia đình tăng gấp 3 - 4 lần so với trước. Nhiều khách quen trong và ngoài nước đặt mua để gửi ra nước ngoài.

Trước đây cơ sở chỉ làm khoảng 50 - 100 chiếc bánh mỗi ngày, đến nay tăng lên 200 - 700 chiếc; những dịp cao điểm có thể lên đến hàng nghìn chiếc, đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường.

Song song với các sản phẩm truyền thống, chuyển đổi cây trồng tại Bảo Hà cũng mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt. Nhiều diện tích trước đây trồng ngô, sắn được người dân chuyển sang trồng chuối ngự - loại cây phù hợp với điều kiện đất đai, cho thu nhập cao gấp 4 - 5 lần so với cây trồng cũ.

Gia đình anh Lê Hoàng Sao, thôn Cọn 1, là một trong những hộ đi đầu. Anh chia sẻ: Trước trồng ngô, nay chuyển sang trồng chuối, thu nhập cao hơn. Hiện gia đình đã tận dụng hết đất để trồng chuối và đang muốn thuê thêm đất của các hộ đi làm xa để mở rộng diện tích.

Chuối ngự được đưa vào trồng tại xã Bảo Hà gần 20 năm. Từ vài hộ trồng thử nghiệm, đến nay diện tích toàn xã đạt gần 40 ha, sản lượng khoảng 40 tấn/tháng. Để hỗ trợ tiêu thụ, xã đã vận động thành lập Hợp tác xã Chuối ngự Hồng Cam nhằm thu mua và tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm.

Giám đốc Hợp tác xã Chuối ngự Hồng Cam, anh Nguyễn Đình Hưng, cho biết: Chúng tôi trồng và thu mua chuối của bà con trong xã và vùng lân cận. Sau khi thu mua, hợp tác xã đóng gói đưa về các siêu thị ở Hà Nội để tiêu thụ.

Hiện hợp tác xã có 10 xã viên, diện tích trồng chuối hơn 10 ha. Sản phẩm chuối ngự tươi đạt OCOP 4 sao, chuối sấy dẻo đạt OCOP 3 sao; đơn vị đang phát triển thêm sản phẩm tinh bột chuối nhằm đa dạng hóa mặt hàng.