Nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp cho người lao động tại Sa Pa
Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và chuyển dịch cơ cấu lao động, thị xã Sa Pa, xác định: Giáo dục nghề nghiệp chính là chìa khóa để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, mở rộng cơ hội việc làm, ổn định sinh kế, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, giảm nghèo bền vững và tạo động lực thúc đẩy du lịch – dịch vụ, nông nghiệp địa phương phát triển.
Phụ nữ dân tộc thiểu số ở Sa Pa tham gia vào các hoạt động dịch vụ du lịch cộng đồng
Với dân số hơn 81.000 người, phần lớn cư dân là những người dân tộc thiểu, Sa Pa đang trong giai đoạn đô thị hóa mạnh mẽ, phát triển nhanh các lĩnh vực như: du lịch cộng đồng, khách sạn – nhà hàng, nông nghiệp đặc sản, dịch vụ vận tải... Tuy nhiên, một thực tế đặt ra là: Tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ còn thấp, nhiều lao động trẻ chưa có kỹ năng nghề bài bản, dẫn đến hiệu quả lao động chưa cao, cơ hội việc làm bền vững còn hạn chế.
Trước thực trạng đó, những năm gần đây, Sa Pa đã tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp. Trong đó, nổi bật là sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên thị xã với các cơ sở dạy nghề và doanh nghiệp để xây dựng chương trình đào tạo sát với nhu cầu thực tế. Trong năm 2024, thị xã đã tổ chức gần 20 lớp đào tạo nghề (gồm lớp nông nghiệp và lớp phi nông nghiệp), thu hút gần 600 học viên tham gia. Trung tâm GDNN- GDTX Sa Pa đã tích cực liên kết với các đơn vị khác, mở các lớp nghề theo nhu cầu của người lao động và cùng đóng góp kinh phí hỗ trợ đào tạo nghề với 03 lớp Trung cấp, 148 học viên tham gia. Các lớp đào tạo nghề được tổ chức linh hoạt, phù hợp với từng nhóm đối tượng: dạy nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn, đào tạo chuyên sâu cho thanh niên dân tộc thiểu số, bồi dưỡng kỹ năng mềm, nghiệp vụ du lịch cho lao động trong các bản cộng đồng. Các nghề được đào tạo tập trung vào: kỹ thuật chế biến món ăn, phục vụ lưu trú, hướng dẫn viên du lịch cộng đồng, trồng rau hữu cơ, chế biến nông sản… Nhiều hợp tác xã, công ty, doanh nghiệp đã ký cam kết sử dụng nguồn lao động tại địa phương sau đào tạo vào làm việc tại đơn vị của mình.
Nhờ chú trọng chất lượng đào tạo và hỗ trợ sau đào tạo, nhiều học viên sau khi học nghề đã tìm được việc làm ngay tại địa phương hoặc tự khởi nghiệp thành công. Sau khi tham gia lớp dạy nghề nấu ăn và kỹ năng phục vụ khách du lịch, nhiều phụ nữ Sa Pa đã cùng gia đình mở homestay nhỏ tại bản phục vụ khách du lịch. Hay nhiều hộ dân sau khi học nghề làm sản phẩm lưu niệm từ thổ cẩm đã liên kết thành nhóm sản xuất, tạo ra hàng trăm sản phẩm mỗi tháng, bán cho du khách và xuất khẩu qua các nền tảng thương mại điện tử.
Sa Pa là thị xã đang phát triển mạnh về dịch vụ, du lịch; nhiều tập đoàn, công ty đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng và các khu nghỉ dưỡng lớn. Do vậy có nhiều cơ hội chuyển đổi nghề phát triển sản xuất hàng hóa, dịch vụ du lịch tạo thu nhập cho lao động nông thôn trên địa bàn thị xã.
Năm 2025, Sa Pa đặt mục tiêu: Nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo lên 65%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ 29%; đảm bảo 100% người học sau đào tạo được tư vấn, giới thiệu việc làm, trong đó có trên 80% lao động có việc làm qua nhiều hình thức; tổ chức đào tạo mới, bồi dưỡng lại cho 1.160 người, tập trung vào các ngành nghề thuộc các lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm của tỉnh như: du lịch và dịch vụ, công nghiệp - xây dựng, nông nghiệp.
Để đạt mục tiêu này, địa phương xác định một số hướng đi quan trọng: Hỗ trợ sửa chữa cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị đào tạo; Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, kỹ năng cho lãnh đạo, đội ngũ nhà giáo cơ sở giáo dục nghề nghiệp; Phát triển chương trình, giáo trình đào tạo; Kiểm định chất lượng; Chuyển đổi số trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; Đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền, tư vấn, hướng nghiệp giáo dục nghề nghiệp, hỗ trợ việc làm; Hỗ trợ đào tạo nghề cho người lao động. Trọng tâm là hỗ trợ, nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề trong lĩnh vực: xây dựng, dịch vụ - du lịch, thương mại, công nghiệp,…; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư góp phần hiện đại hóa sản xuất nông nghiệp, chuyển đổi số trong nông nghiệp, xây dựng kinh tế số ở nông thôn. Trong đó ưu tiên các đối tượng là lao động nông thôn, lao động nữ bị mất việc làm, lao động di cư tự do, lao động là người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, người thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo, mới thoát nghèo, người có thu nhập thấp, người có công với cách mạng; người chấp hành xong hình phạt tù...
Nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp không chỉ giúp người lao động tại Sa Pa có việc làm, có thu nhập mà còn góp phần giữ chân người trẻ, bảo tồn văn hóa bản địa, phát triển kinh tế gắn với bản sắc địa phương. Đây là hướng đi đúng và cần được đầu tư bài bản, đồng bộ để Sa Pa trở thành điểm sáng về phát triển nhân lực vùng cao trong giai đoạn tới.