Người dân có thu nhập tốt từ cây quế.

Lào Cai có diện tích tự nhiên 636.425 ha, trong đó diện tích đất nông, lâm nghiệp 551.690 ha, chiếm 86,69% tổng diện tích đất tự nhiên (đất sản xuất nông nghiệp 132.716 ha, đất lâm nghiệp 414.930 ha, đất nuôi trồng thủy sản 3.623 ha, đất nông nghiệp khác 421 ha). Giá trị sản xuất ngành nông nghiệp tỉnh Lào Cai năm 2024 đạt gần 10.000 tỷ đồng, chiếm trên 12% cơ cấu kinh tế và là một trong bốn bệ đỡ của nền kinh tế tỉnh.

Phát triển nông nghiệp là nền tảng theo hướng an toàn, hiệu quả, sản xuất hàng hóa lớn gắn với thị trường tiêu thụ, gắn kết chặt chẽ với công nghiệp chế biến, du lịch, bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu. Đó là mục tiêu chung đã, đang được UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện, nhằm tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

Tạo đột phá phát triển nông nghiệp

Với đặc thù là tỉnh vùng cao biên giới, có vị trí địa lý thuận lợi để phát triển kinh tế - xã hội nói chung cũng như kinh tế nông nghiệp nói riêng. Việc ban hành Nghị quyết 10-NQ/TU về Chiến lược phát triển nông nghiệp hàng hóa tỉnh Lào Cai đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã mang lại những khởi sắc mới cho ngành nông nghiệp, nông thôn.

Thời gian qua, việc phát triển sản xuất hàng hóa đối với các ngành hàng chủ lực, tiềm năng không ngừng lớn mạnh, năng suất, chất lượng, đặc biệt là giá trị của các ngành hàng tăng thêm khoảng 1.968 tỷ đồng so với năm 2020. Sản xuất nông nghiệp hàng hóa đã góp phần giải quyết việc làm cho 17.979 lao động ở khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh.

Sau 3 năm triển khai khai chiến lược phát triển nông nghiệp hàng hóa, Lào Cai đã hình thành các vùng nguyên liệu phục vụ chế biến, quy hoạch và xây dựng các nhà máy cơ sở chế biến tại các vùng nguyên liệu. Giá trị sản xuất các ngành hàng chủ lực đạt trên 4.200 tỷ đồng, bằng 65% mục tiêu đến 2025. Thực hiện chuyển đổi 3.860 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng các loại cây chủ lực, tiềm năng. Có 4 dự án được UBND tỉnh phê duyệt chấp thuận chủ trương đầu tư và 9 dự án khác đang khảo sát, đề nghị chấp thuận đầu tư. Năm 2023, đã trồng mới gần 1.000 héc ta chè tại huyện Mường Khương, nâng tổng diện tích lên 8.279 héc ta. Sản lượng đạt trên 42 nghìn tấn, tổng giá trị trên 300 tỷ đồng. Chuyển đổi 136 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng các loại cây dược liệu phù hợp, nâng tổng diện tích lên gần 3.550 héc ta. Sản lượng đạt 18.161 tấn, mang lại giá trị thu nhập 390 tỷ đồng. 365 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả được chuyển đổi sang trồng cây dứa, nâng tổng diện tích lên 2.062 héc ta. Sản lượng quả thu hoạch là 35.634 tấn, giá trị bình quân đạt trên 140 tỷ đồng. Chuyển đổi 1.500 héc ta đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng quế, nâng diện tích quế vào trên 59 nghìn héc ta. Giá trị ngành hàng quế đạt 900 tỷ đồng. Đã cấp 16 mã vùng trồng, 11 cơ sở đóng gói nông sản quả chuối xuất khẩu. Tổng diện tích chuối hiện đạt 3.174 héc ta, giá trị mang lại 184 tỷ đồng. Tổng đàn lợn của tỉnh hiện đạt khoảng 446 nghìn con, sản lượng thịt hơi xuất chuồng đạt 46.170 tấn, giá trị khoảng 1.300 tỷ đồng.

Dần hình thành vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao.

Các vùng sản xuất hàng hóa tập trung, vùng sản xuất theo tiêu chuẩn dần hình thành. Sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGap là 932 héc ta; 157 héc ta dược liệu đạt tiêu chuẩn GACP-WHO. Trên 5.368 héc ta đạt tiêu chuẩn hữu cơ; 205 sản phẩm chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP. Hiện có 312 HTX nông nghiệp, là điều kiện để các chuỗi liên kết phát triển bền vững.

Tại Hội nghị sơ kết 3 năm triển khai Nghị quyết số 10 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy diễn ra giữa tháng 1/2025, ông Vũ Xuân Cường, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lào Cai đã nhấn mạnh: Nghị quyết 10 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy được cấp ủy, chính quyền và Nhân dân đón nhận tích cực; sản xuất nông nghiệp hàng hóa đã trở thành xu thế tất yếu, là động lực phát triển của ngành kinh tế nông nghiệp trên địa bàn tỉnh trong giai đoạn mới. Nhờ sản xuất hàng hóa, tập quán canh tác và quy mô phát triển các ngành hàng nông nghiệp chủ lực của tỉnh đang từng bước thay đổi theo chiều hướng tích cực. Tư duy sản xuất có sự chuyển dịch sang kinh tế nông nghiệp. Các cơ chế chính sách ưu tiên, đặc thù đối với nông nghiệp hàng hóa được thường xuyên rà soát, cập nhật nhằm tạo điều kiện và thu hút thành công các nhà đầu tư...

Phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa đã và đang trở thành động lực quan trọng để thúc đẩy ngành nông nghiệp Lào Cai phát triển trong giai đoạn mới.

Năm 2024, tỉnh Lào Cai có thêm 57 sản phẩm OCOP, đạt 190% kế hoạch năm (30 sản phẩm), trong đó 49 sản phẩm mới, 8 sản phẩm đánh giá lại. Tính đến 31/1/2025, tỉnh Lào Cai có 269 sản phẩm OCOP từ 3 sao đến 5 sao, trong đó 259 sản phẩm 3 sao, 8 sản phẩm 4 sao, 2 sản phẩm 5 sao. Hiện, tại các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh có 8 trung tâm/điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP. Các sản phẩm OCOP của Lào Cai được giới thiệu, quảng bá qua các hoạt động, sự kiện xúc tiến thương mại. Đặc biệt, thông qua các hội chợ tại các vùng miền trong cả nước, có trên 140 loại hàng hóa là sản phẩm OCOP, đặc sản địa phương được kết nối tiêu thụ với hơn 10 tấn sản phẩm các loại; hỗ trợ các hợp tác xã đưa 47 sản phẩm OCOP và nông sản địa phương lên sàn giao dịch điện tử, phiên livestream; 25 sản phẩm OCOP, 15 sản phẩm địa phương được đưa lên trang “phiên chợ khuyến nông”…

Trong thời gian tới, Lào Cai tiếp tục sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, thường xuyên rà soát, điều chỉnh cơ chế, chính sách để xóa bỏ mọi rào cản đối với sản xuất nông nghiệp hàng hóa; Tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ vào sản xuất, đặc biệt là nâng cao chất lượng giống cây trồng, vật nuôi; Nâng cao năng lực dự báo thị trường, tìm kiếm thị trường cho các sản phẩm nông nghiệp hàng hóa hướng tới xuất khẩu. Đồng thời, tỉnh ưu tiên phân bổ nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp hàng hóa…

Tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết với phương châm “Đoàn kết - Kỷ cương - Sáng tạo - Hành động - Phát triển” nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế của các địa phương. Phấn đấu hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023, lấy giá trị, thu nhập sản xuất là thước đo đánh giá chất lượng, hiệu quả của ngành nông nghiệp. 

Tỉnh Lào Cai cũng tập trung xây dựng, mở rộng vùng nguyên liệu theo hướng bền vững gắn với các nhà máy chế biến nông sản; Tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại đặc biệt là thương mại điện tử nhằm mở rộng thị trường; Đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu, tiếp thị các mặt hàng chủ lực như quế, chè... Bên cạnh đó, tập trung thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư xây dựng cơ sở thu mua, chế biến tại vùng nguyên liệu để ổn định đầu ra cho người dân; ưu tiên đối với những doanh nghiệp thực sự “có tầm, có tâm” trong chế biến và xuất khẩu nông sản vào đầu tư.

Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn, hỗ trợ tổ chức, cá nhân tiếp cận các chính sách khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp của tỉnh; sử dụng lồng ghép nguồn lực từ các Chương trình mục tiêu quốc gia để tập trung thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Nghị quyết; tập trung đầu tư nguồn lực phát triển kết cấu hạ tầng tại các vùng sản xuất hàng hóa nhất là hạ tầng thủy lợi, giao thông nội đồng... đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp hàng hóa. Thường xuyên cập nhật, tuyên truyền, phổ biến, nhân rộng các mô hình, các điển hình tiên tiến, sáng kiến và kinh nghiệm hay, đồng thời nêu lên các vấn đề cần rút kinh nghiệm trong chỉ đạo và thực hiện.

Cấp ủy, chính quyền các địa phương tiếp tục tuyên truyền, xây dựng kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện nhằm đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm; chủ động lồng ghép các nguồn lực tại địa phương để triển khai thực hiện hiệu quả các mô hình, dự án phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp trên địa bàn.