Bản làng người Tày với những nếp nhà sàn truyền thống tại Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên.

Cách trung tâm huyện Bảo Yên gần 30km, xã Nghĩa Đô hội tụ các tiềm năng để trở thành điểm đến được lựa chọn của du khách. Nghĩa Đô không chỉ là vùng đất giàu bản sắc văn hoá truyền thống, còn có cảnh sắc thiên nhiên sơn thủy hữu tình. Nơi đây có đa số đồng bào Tày sinh sống. Với lịch sử cư trú lâu đời, cộng đồng dân tộc Tày ở Nghĩa Đô đã hình thành nên một không gian văn hóa đa dạng và phong phú. Điển hình là bản làng người Tày với kiến trúc nhà sàn cổ với khoảng 1.000 nếp nhà sàn truyền thống. Nhà sàn của người Tày có 3 gian, được làm bằng gỗ, cầu thang 9 bậc và lợp mái cọ. Đến nay, 90% nhà sàn vẫn giữ được kiến trúc truyền thống gắn với đời sống văn hoá sinh hoạt mộc mạc, giản dị, chân tình của người Tày. Đây thực sự là những tài sản vô cùng quý giá cho Nghĩa Đô bứt phá trên lộ trình phát triển du lịch xanh bền vững, đem lại nhiều giá trị cho sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.  

Ngày 09/9/2021, Uỷ ban nhân dân tỉnh Lào Cai ban hành quyết định số 3281/QĐ-UBND quyết định công nhận xã Nghĩa Đô, huyện Bảo Yên là điểm du lịch. Xác định du lịch là một trong các thế mạnh đặc biệt để phát triển kinh tế, những năm qua, huyện Bảo Yên đã tập trung mọi nguồn lực để đầu tư phát triển du lịch, biến những giá trị văn hóa, di sản thành tài sản, tài nguyên du lịch.

Năm 2022, điểm du lịch xã Nghĩa Đô đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch tặng Bằng khen thành tích xuất sắc trong xây dựng và tổ chức du lịch tại địa phương. Năm 2023, xã Nghĩa Đô được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) chọn là 1 trong 12 mô hình của cả nước về thí điểm thực hiện Chương trình phát triển du lịch nông thôn giai đoạn 2021 - 2025. Không chỉ có “Thiên thời, địa lợi, nhân hoà”, chính quyền và Nhân dân vùng đất giàu bản sắc văn hoá này đã và đang nỗ lực không ngừng để xây dựng Nghĩa Đô trở thành vùng quê đáng sống và điểm đến hấp dẫn của du khách.

Bảo Yên đã tổ chức nhiều sự kiện kích cầu du lịch Nghĩa Đô với các hoạt động vô cùng hấp dẫn như: Tổ chức cuộc thi Homestay đẹp; Trưng bày Ảnh nghệ thuật “Đất và Người Bảo Yên; Hội thi ẩm thực huyện Bảo Yên; Ngày hội Văn hóa dân gian xã Nghĩa Đô “Sắc vàng bên dòng  Nậm  Luông”; Thi Đánh Yến và hoạt động trải nghiệm làm quả yến; Thi ném còn gắn với hoạt động trải nghiệm của du khách; Tổ chức trò chơi giân gian bịt mắt bắt vịt; Hoạt động trải nghiệm bắt cá; Tổ chức cuộc thi làm sản phẩm thủ công truyền thống (đan lát); Giải Đua Cà kheo gắn với hoạt động trải nghiệm của du khách; Chợ đêm Nghĩa Đô; hoạt động trải nghiệm tại các homestay; ngày hội văn hóa dân gian “Tuổi trẻ Nghĩa Đô với văn hóa truyền thống”; Đón nhận  giải thưởng ASEAN cho cụm Homestay. Giải chạy Marathon “Nghĩa Đô Xanh” lần thứ 2 sẽ được huyện Bảo Yên tổ chức vào ngày 27/8/2023 nhằm mục đích phát triển phong trào thể dục thể thao rộng khắp trong quần chúng Nhân dân và quảng bá, giới thiệu hình ảnh, con người, các phong tục tập quán đặc sắc, đẩy mạnh hoạt động du lịch cộng đồng tại xã Nghĩa Đô.

Từ đầu năm đến nay, Nghĩa Đô đón khoảng 5.000 lượt khách, cao gấp nhiều lần so với cùng kỳ năm trước. Du lịch cộng đồng đã tạo sinh kế và thu nhập ổn định cho người nông dân vốn chỉ quen với việc cày cấy, chăn nuôi, trồng trọt, từng bước đưa du lịch trở thành mũi nhọn trong phát triển kinh tế tại địa phương.

Nghĩa Đô có chợ đêm được tổ chức vào thứ 6 và chợ phiên họp vào chủ nhật hàng tuần. Đến với Nghĩa Đô, du khách được đắm mình trong các làn điệu dân ca, dân vũ như hát cọi, hát then, hát lượn, trong không khí nhộn nhịp của những phiên chợ, được thưởng thức những “mĩ vị” của núi rừng. Ẩm thực của đồng bào dân tộc Tày Nghĩa Đô có sự độc đáo trong sự hoà trộn của nhiều loại gia vị độc đáo như: cá gói lá dong vùi tro bếp, nhộng cọ lam, vịt bầu lam ống nứa, nộm rau rừng, ếch núi nướng,…

Cộng đồng người Tày làm du lịch homestay luôn có ý thức giữ gìn bản sắc văn hoá, nét sinh hoạt truyền thống. Những nếp nhà sàn luôn là điểm nhấn trong bức tranh tuyệt đẹp của Nghĩa Đô với núi non hùng vĩ. Du khách hãy đến và khám phá, ghi lại những khoảng khắc đẹp như tranh của miền Nghĩa Đô xanh.  

Bức tranh thiên nhiên thanh bình và yên ả tại Nghĩa Đô. 

Với những nỗ lực không ngừng của chính quyền và Nhân dân, đầu năm 2023, Diễn đàn du lịch Đông Nam Á - ATF 2023 tổ chức tại Indonesia đã tôn vinh Nghĩa Đô là một trong hai điểm du lịch homestay của Việt Nam đạt giải thưởng “Homestay ASEAN”.

Cụm Homestay xã Nghĩa Đô, tỉnh Lào Cai (gồm 5 đơn vị homestay liên kết thành 1 cụm homestay, bao gồm: Homestay số 01 (Bản Hón), Homestay số 02 (Bản Mường Kem), Homestay số 04 (Bản Hón), Homestay số 05 (Bản Nà Khương), Homestay số 06 (Bản Thâm Mạ) đã giành giải Hạng mục giải thưởng Nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê (homestay) ASEAN lần thứ 4.

Giải thưởng du lịch ASEAN là sự kiện được tổ chức thường niên nhằm tôn vinh các địa phương, đơn vị có sản phẩm du lịch, dịch vụ du lịch chất lượng cao, góp phần phát triển bền vững các điểm đến du lịch của khu vực ASEAN và góp phần quảng bá thương hiệu du lịch quốc gia. Điều đó đã minh chứng cho sự thành công của Bảo Yên trong việc “đánh thức” tiềm năng du lịch Nghĩa Đô và phát huy, nâng lên tầm cao mới./.