Thành công và thách thức

Xác định việc xây dựng và phát triển các khu, cụm công nghiệp là định hướng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế của địa phương, tỉnh Lào Cai đã tích cực đẩy mạnh phát triển công nghiệp theo hướng  tập trung. Đến nay, Lào Cai đã có 2 khu và 1 cụm công nghiệp lớn (Khu công nghiệp Tằng Loỏng, Khu công nghiệp Đông Phố Mới và Cụm công nghiệp Bắc Duyên Hải).

Theo Ban quản lý các Khu công nghiệp tỉnh, hiện nay 3 khu, cụm công nghiệp này đã thu thút 131 dự án đăng ký đầu tư với tổng vốn đăng ký đạt trên 18.700 tỷ đồng; tỷ lệ lấp đầy các dự án tại Khu công nghiệp Đông Phố Mới 76,8%, Tằng Loỏng gần 76% và Bắc Duyên Hải đạt gần 100%.

Đẩy nhanh tiến độ thi công Nhà máy Gang thép Lào Cai.                 Ảnh: Phạm Sơn

Trong số các dự án đăng ký đầu tư, đã có 74 dự án đi vào hoạt động sản xuất, kinh doanh và 28 dự án đang xây dựng. Các dự án đã đi vào hoạt động cơ bản đều thực hiện đúng mục tiêu dự án được duyệt, nhiều dự án sản xuất, kinh doanh đạt hiệu quả cao như Công ty Luyện đồng Lào Cai, Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Apatít Việt Nam…

Phát triển các khu, cụm công nghiệp trong những năm qua đã đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh. Năm 2012, tổng giá trị sản xuất công nghiệp trong các khu, cụm công nghiệp này đạt 1.495 tỷ đồng, bằng 47,5% giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn toàn tỉnh, đồng thời góp phần giải quyết việc làm (tạo việc làm cho trên 3.000 lao động) và chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở địa phương.

Sự phát triển mạnh và những đóng góp cho phát triển kinh tế của các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, quá trình phát triển các khu, cụm công nghiệp trong thời gian qua còn không ít những thách thức. Trong đó, điều đáng quan tâm nhất là tình trạng ô nhiễm môi trường, việc xử lý chất thải tập trung chưa được đầu tư. Bên cạnh đó, công tác quản lý đất đai còn nhiều hạn chế, bởi một số dự án được giao đất nhưng chậm triển khai thực hiện dự án theo cam kết, chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước; cá biệt một số dự án còn cho thuê lại xưởng sản xuất, mặt bằng, tự ý chuyển nhượng đất không đúng quy định… gây lãng phí tài nguyên đất và ảnh hưởng đến nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Hơn nữa, tiến độ triển khai xây dựng hạ tầng kỹ thuật nơi đây còn chậm, nhất là các dự án đầu tư vào Khu công nghiệp Tằng Loỏng đều gặp khó khăn trong việc đền bù, giải phóng mặt bằng dẫn đến lỡ cơ hội của các nhà đầu tư.

Để có khu công nghiệp “xanh”

“Chiến lược sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020” đã được Chính phủ phê duyệt, thời gian qua để hỗ trợ các khu công nghiệp bảo vệ môi trường gắn với sản xuất sạch, một số địa phương đang đẩy mạnh xây dựng mô hình khu công nghiệp “xanh”. Điển hình là Khu công nghiệp Numora (Hải Phòng) sau hơn 10 năm đi vào hoạt động đã trở thành một hình mẫu về phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường. Với 60 doanh nghiệp đang hoạt động tại Khu công nghiệp này đã có tới 20 doanh nghiệp có chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại, tuy nhiên tất cả các loại chất thải đều được xử lý triệt để.

Tiếp tục ưu tiên phát triển công nghiệp chế biến sâu khoáng sản.

Từ những mô hình phát triển khu công nghiệp xanh ở một số địa phương trên cả nước cho thấy, đối với Lào Cai, để các khu công nghiệp đem lại lợi ích “kép” cả về kinh tế và môi trường, việc đầu tư xây dựng mô hình khu công nghiệp xanh cần được thực hiện đồng bộ từ khâu quy hoạch, xây dựng hạ tầng, xử lý, tái chế chất thải khép kín. Ngay từ khâu quy hoạch, cần yêu cầu đơn vị hạ tầng, chủ đầu tư các dự án dành diện tích không gian công cộng để trồng cây xanh. Bên cạnh đó, Lào Cai cần tiếp tục ưu tiên phát triển công nghiệp chế biến sâu khoáng sản, chú trọng phát triển công nghiệp phụ trợ gắn với các khu, cụm công nghiệp để tăng giá trị sản phẩm, tăng sức cạnh tranh và hiệu quả, tạo việc làm gắn với bảo vệ môi trường.

Đặc biệt, yêu cầu cấp bách hiện nay là các ngành chức năng cần xem xét xây dựng khu xử lý chất thải tập trung tại các khu công nghiệp theo hướng xã hội hoá, thu gom, xử lý, tái chế triệt để các loại chất thải ngay từ nguồn phát sinh. Ngoài ưu đãi về đất đai, hỗ trợ kỹ thuật, các cơ quan chức năng cần tích cực kiểm tra, khuyến khích xử lý chất thải ngay từ nguồn trong các khu công nghiệp. Đồng thời, tăng cường công tác giám sát, xử lý kịp thời những vi phạm về bảo vệ môi trường. Hơn nữa, cần xử lý kiên quyết, kịp thời những dự án không triển khai, vi phạm quy định về sử dụng đất đai, cố tình kéo dài thời gian thực hiện dự án để giữ đất, những dự án hoạt động không hiệu quả… để giành quỹ đất của các khu này cho những nhà đầu tư thực sự có tiềm năng.

Với những kết quả các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn đạt được thời gian qua, cùng với việc nỗ lực thực hiện đồng bộ các giải pháp khắc phục những tồn tại, khó khăn, chắc chắn các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn sẽ phát triển theo mô hình xanh và bền vững, thật sự là nền tảng và động lực to lớn góp phần đưa sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa thành công./.