Hiện toàn tỉnh Lào Cai có 1.051 công trình cấp nước tự chảy tập trung. Trong đó, đa số là các công trình có quy mô nhỏ: 121 công trình cấp nước cho trên 100 hộ; 100 công trình cấp cho 70-100 hộ; 830 công trình cấp nước dưới 70 hộ; song đến nay các công trình này đã góp phần đảm bảo cấp nước hợp vệ sinh cho khoảng 95% dân số nông thôn. Trong đó, có 35% tỷ lệ hộ dân nông thôn được sử dụng nước sạch đạt QCVN 02/2009/BYT của Bộ Y tế. Cùng với đó, toàn tỉnh còn có trên 50 nghìn công trình cấp nước nhỏ lẻ, như mạch lần, giếng đào... đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt cho người dân khu vực nông thôn, nhất là các địa bàn vùng cao, vùng sâu, vùng xa.

Theo tiêu chí đánh giá mức độ bền vững của công trình cấp nước sinh hoạt tập trung nông thôn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì trong hàng nghìn các công trình cấp nước nêu trên, toàn tỉnh chỉ có 236 công trình được đánh giá hoạt động bền vững và tương đối bền vững chiếm tỷ lệ 22,4% (các công trình này có tổ chức trực tiếp quản lý, vận hành, bảo trì và thu tiền sử dụng nước). Tuy nhiên trong số các công trình này có tới 628 công trình chỉ có tổ quản lý, vận hành do người dân bầu nhưng chỉ mang tính hình thức, không tổ chức quản lý, vận hành hoặc có hoạt động nhưng không hiệu quả, không thu được tiền sử dụng nước.

Lào Cai phấn đấu đến năm 2025, tỷ lệ cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh đạt 97%.

Thực tế cho thấy, công tác cấp nước sạch nông thôn trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã có những thành công nhất định. Tuy nhiên, do phòng chống biến đổi khí hậu chưa có giải pháp hiệu quả dẫn đến nhiều công trình bị cạn kiệt nguồn nước và hư hỏng. Tình trạng khan hiếm nguồn nước tại một số xã vùng cao chưa được khắc phục. Kinh tế hộ nông thôn miền núi, vùng cao còn nhiều khó khăn, nên việc đầu tư cho công trình cấp nước và vệ sinh chưa được người dân chú trọng, nhất là việc tham gia đóng góp kinh phí để quản lý công trình sau đầu tư còn hạn chế,…

Để đảm bảo nước sạch cho người dân vùng nông thôn, đồng thời phát huy hiệu quả các công trình nước sạch nông thôn; hiện nay tỉnh Lào Cai đang áp dụng nhiều mô hình quản lý khai thác công trình. Theo đó, tỉnh giao cho Công ty cổ phần cấp nước Lào Cai quản lý 01 công trình và 9 đơn vị sự nghiệp quản lý 35 công trình. Trong đó, Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường tỉnh quản lý, khai thác 27 công trình; Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp các huyện, thị xã quản lý, khai thác 08 công trình. Các công trình đang được quản lý, vận hành tốt và thực hiện thu tiền sử dụng nước.

Bên cạnh đó, hiện UBND các xã, thị trấn đang quản lý, khai thác 927 công trình, có 938 tổ hợp tác và cộng đồng quản lý công trình với 2.530 người tham gia quản lý vận hành. Đồng thời, công tác quản lý, khai thác được giao cho hợp tác xã, tổ hợp tác, thôn bản tự quản; với mô hình này, hiện chỉ có 216 công trình thu được tiền sử dụng nước nhưng phần lớn thu ở mức thấp, chưa theo mức quy định của tỉnh, nên chưa đảm bảo kinh phí chi trả công cho người quản lý vận hành và duy tu, bảo dưỡng công trình.

Đến năm 2025, Lào Cai phấn đấu đạt tỷ lệ cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh là 97%, trong đó có 50% được sử dụng nước sạch theo quy chuẩn 02/2009/BYT của Bộ Y tế. Bởi vậy, rất cần có những giải pháp đồng bộ, thiết thực đảm bảo nước sạch nông thôn và các công trình cấp nước tiếp tục phát huy hiệu quả.